Wiadomość

Wśród prądnic prądu stałego specjalną grupę tworzą wzmacniacze elektromaszynowe. Wzmacniaczami elektromaszynowymi prądu stałego nazywa się specjalne prądnice prądu stałego, których zadaniem jest wzmacnianie sygnałów prądu, mocy lub napięcia.

Przy projektowaniu wzmacniaczy zwraca się uwagę tylko na ich własności wzmacniające, nie biorąc pod uwagę sprawności. Przyjmuje się również, że silnik napędowy nadaje wirnikowi prędkość obrotową o stałej wartości, niezależnie od stopnia obciążenia wzmacniacza.

Wielkościami charakteryzującymi wzmacniacz są:

— statyczny współczynnik wzmocnienia określony stosunkiem wielkości elektrycznej wyjściowej do wielkości elektrycznej wejściowej

—           stała czasowa związana z przebiegiem w czasie wielkości wyjściowej przy zmianach wielkości wejściowej. Stałe czasowe wzmacniaczy, ze względu na ich specjalną konstrukcję są małe i nie przekraczają zwykle wartości 0,25 s,

—           dynamiczny współczynnik wzmocnienia nazywany również współ-czynnikiem dobroci określony jako stosunek statycznego współczynnika wzmocnienia do stałej czasowej

Wzmacniacze elektromaszynowe można podzielić na trzy zasadnicze grupy:

—           wzmacniacze typu prądnicy obcowzbudnej,

—           wzmacniacze pracujące jako prądnice z wykorzystaniem pola poprzecznego; do tej grupy należy znana powszechnie amplidyna,

—           wzmacniacze pracujące jako prądnice samowzbudne przy rezystancji obwodu wzbudzenia krytycznej lub nadkrytycznej nazywane rototrolami.

Do wzmacniaczy elektromaszynowych wykorzystujących pole poprzeczne należy amplidyna. Amplidynę nazywa się niekiedy skompensowaną metadyną, ponieważ amplidyna zbudowana tak samo jak metadyna ma jeszcze uzwojenie kompensujące oddziaływanie twornika w osi podłużnej. Amplidyna jest wzmacniaczem dwustopniowym, ponieważ wzmocnienie odbywa się w dwóch stopniach, podobnie jak w układzie kaskadowym prądnic obcowzbudnych. Amplidyna ma bieguny wydatne lub stojan cylindryczny. W amplidynie przewodności magnetyczne w osi podłużnej i poprzecznej są praktycznie jednakowe. Zasadę działania amplidyny dogodnie jest wyjaśnić na przykładzie maszyny wydatnobiegunowej, w której dla uzyskania jednakowych przewodności magnetycznych w osi podłużnej i poprzecznej bieguny są rozszczepione, czyli w maszynie dwubiegunowej stosuje się cztery „półbieguny". Amplidyny budowane są zwykle jako dwubiegunowe, wyposażone w dwie pary szczotek na każdą parę biegunów.

Wartość przepływu kompensacyjnego można w amplidynie nastawiać. W tym celu uzwojenie kompensacyjne jest bocznikowane rezystorem o nastawianej rezystancji. W amplidynie uzwojenie kompensacyjne jest połączone szeregowo z obwodem obciążenia amplidyny. Dla poprawienia warunków komutacji stosowane są bieguny komutacyjne, a dla uzyskania proporcjonalności sygnału wyjściowego (prądu obciążenia) od sygnału wejściowego (prądów w uzwojeniach sterujących) obwód magnetyczny amplidyny musi być nienasycony. Amplidyna wyposażona jest jeszcze w uzwojenie specjalne, zasilane z sieci prądu przemiennego, a nazywane uzwojeniem rozmagnesowującym, którego zadaniem jest niszczenie magnetyzmu szczątkowego w obwodzie magnetycznym. Amplidyna jest wykonana we wspólnej obudowie z silnikiem napędowym, którym jest zwykle trójfazowy silnik indukcyjny. Moc silnika napędowego musi być tak dobrana, aby zmiana obciążenia amplidyny nie powodowała zmiany prędkości obrotowej wirnika amplidyny. Przyjmuje się, że prędkość obrotowa wirnika amplidyny jest wielkością stałą.