Wiadomość

Występująca we wzorze siła elektromotoryczna E w momencie włączania silnika równa się oczywiście zeru, ponieważ twornik jest jeszcze nieruchomy. Wiemy już, że oporność uzwojenia twornika jest — z wyjątkiem małych silniczków — bardzo mała, na skutek czego iloraz —=- , określający natężenie prądu rozruchowego w chwili włączania silnika, osiąga bardzo dużą wartość.

Prąd o tak dużym natężeniu spowodowałby szkodliwe dla silnika iskrzenie szczotek i nagrzewanie się uzwojenia. Jednocześnie określony Wzorem moment rozruchowy, proporcjonalny do natężenia prądu twornika, staje się wielokrotnie większy od jego wartości nominalnej. Tak duży moment rozruchowy spowodowałby mechaniczne przeciążenia i uszkodzenie mechanizmu napędzanego lub samego wirnika albo obu ich jednocześnie. Obie te przyczyny powodują, że jedynie małe silniki (o mocy najwyżej 1 kW) można włączać bezpośrednio do sieci.

W silnikach większych musimy w obwód twornika włączyć odpowiednią, oporność, aby zmniejszyć do dopuszczalnej wielkości zarówno natężenie prądu rozruchowego, jak i związaną z nim wielkość momentu rozruchowego.

Do tego celu służy wspomniany już uprzednio opornik zwany rozrusznikiem. Różnica pomiędzy rozrusznikiem silnika prądu stałego a rozrusznikiem pierścieniowego silnika indukcyjnego polega jedynie na tym, że w drugim przypadku rozrusznik składa się, jak wiemy, z trzech gałęzi oporowych i ma trójramienny ślizgacz, podczas gdy rozrusznik silnika prądu stałego ma tylko jeden rząd oporników i pojedynczy ślizgacz.

Przy odpowiednio dobranych opornościach poszczególnych segmentów rozrusznika i odpowiedniej prędkości przełączania rozrusznika możemy, jak i przy rozruchu silnika pierścieniowego, uzyskać rozruch, podczas którego wartość momentu rozruchowego będzie się utrzymywała pomiędzy dwiema stałymi wielkościami: Mmax—Mmin. Taki rozruch przebiega linią łamaną A—B—C—D—E—F—G—H—I—K .

Przy rozruchu ręcznym uzyskanie takiego rozruchu jest rzeczą zupełnie przypadkową — osiągnąć to można jedynie przy rozruchu automatycznym, w którym poszczególne segmenty oporowe rozrusznika są zwierane stycznikami, sterowanymi przez odpowiednio nastawione przekaźniki czasowe lub nadmiarowe. Zagadnienie to omówimy w drugiej części książki, poświęconej sterowaniu elektrycznemu.

Ustalenie właściwych oporności segmentów rozrusznika jest dość proste: Przy obciążeniu silnika momentem Mmax spadek prędkości obrotowej An = n„ — n wyrazi się równaniem.

 

Polecamy regulatory silników prądu stałego